ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ
Η αφετηρία
Η αφετηρία
Από τα τέλη του 18ου αιώνα, ακμάζουν οι εμπορικές κοινότητες της διασποράς των Ελλήνων στην Ευρώπη. Οι Έλληνες της διασποράς γίνονται φορείς των ευρωπαϊκών ιδεών του αστικού φιλελευθερισμού. Επίσης, στο πέρασμα από τον 18ο στον 19ο αιώνα έχει συντελεστεί ένας κοινωνικός μετασχηματισμός των Ελλήνων στα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με την σχετική μετακίνηση της οικονομίας των ελληνικών κοινοτήτων από την γεωργική στην εμπορική δραστηριότητα. Η οικονομική δραστηριότητα των Ελλήνων γίνεται όλο και πιο ασύμβατη με το δεσποτικό καθεστώς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Εντωμεταξύ, οι Έλληνες συσσωρεύουν κεφάλαια, ιδιαίτερα από τη ναυτική εμπορική δραστηριότητά τους στη διάρκεια των Ναπολεόντειων πολέμων (1793-1814), τα οποία, καθώς στις συνειδήσεις τους εγείρεται το αίτημα της ελευθερίας και της εθνικής αυτοδιάθεσης, θα διοχετευθούν στην Ελληνική Επανάσταση.
H Ελληνική Επανάσταση (1821-1830), ένοπλη εξέγερση εναντίον της Οθωμανικής εξουσίας, είχε ως κύρια επιδίωξη την ίδρυση ανεξάρτητου ελληνικού κράτους.
Η έναρξή της εντοπίζεται στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες και πιο συγκεκριμένα στην πόλη Ιάσιο της Ηγεμονίας της Μολδαβίας. Εκεί, στις 24 Φεβρουαρίου του 1821 κυκλοφόρησε επαναστατική προκήρυξη με τίτλο «Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος» που διακήρυττε την ανάγκη για ίδρυση ανεξάρτητου ελληνικού κράτους. Συντάκτες της προκήρυξης ήταν μέλη της Εταιρείας των Φιλικών, μιας μυστικής συνωμοτικής οργάνωσης που ιδρύθηκε το 1814 στην Οδησσό. Η εξέγερση στη Μολδαβία, υπό την αρχηγία του Αλέξανδρου Υψηλάντη (υπασπιστή του Τσάρου της Ρωσίας), απέτυχε στρατιωτικά και καταδικάστηκε από τις Μεγάλες Δυνάμεις (Ιερά Συμμαχία).
Η εξέλιξη της Επανάστασης
Η εξέλιξη της Επανάστασης
Παράλληλα, ένοπλες χριστιανικές ομάδες (οπλαρχηγοί, πρόκριτοι, κλέφτες και αρματολοί) κινητοποιήθηκαν σε Πελοπόννησο, Στερεά Ελλάδα, Μακεδονία, Θεσσαλία, Ήπειρο και νησιά του Αιγαίου. Ο Οθωμανικός στρατός απέτυχε να καταστείλει τις εστίες εξέγερσης σε Πελοπόννησο, Στερεά Ελλάδα και νησιά του Αιγαίου και το 1824 ο σουλτάνος Μαχμούτ Β’ ζήτησε τη βοήθεια του ηγεμόνα της Αιγύπτου Μωχάμετ Άλη. Ο γιoς του Μωχάμετ Άλη, Ιμπραήμ πασάς, αποβιβάστηκε με στρατό στην Πελοπόννησο και από κοινού με Οθωμανικές δυνάμεις κατέλαβε το Μεσολόγγι (1826) και την Αθήνα (1827), ενώ αντίστοιχες επιτυχίες σημείωσε ο αιγυπτιακός στόλος σε Κρήτη και Αιγαίο.
Κομβική στην εξέλιξη της Ελληνικής Επανάστασης ήταν η απόφαση Αγγλίας, Ρωσίας και Γαλλίας να επέμβουν στρατιωτικά, μεταξύ 1825 και 1828, εναντίον των συνασπισμένων Οθωμανικών και Αιγυπτιακών δυνάμεων και να στηρίξουν πολιτικά την ίδρυση αυτόνομης ελληνικής ηγεμονίας. Παράλληλα, οι επιτυχίες των ελληνικών στρατευμάτων, μεταξύ 1828 και 1829, οδήγησαν στη συνθηκολόγηση των Οθωμανικών δυνάμεων μετά και την ήττα τους στη μάχη της Πέτρας (Σεπτέμβριος 1829).
Η Ανεξαρτησία
Η ίδρυση ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, με την παράλληλη εγκαθίδρυση απόλυτης και κληρονομικής μοναρχίας, επετεύχθη το 1830 (Πρωτόκολλο του Λονδίνου), με τις Μεγάλες Δυνάμεις να επιλέγουν τον πρίγκιπα Λεοπόλδο της Σαξονίας-Κόμπουργκ ως πρώτο βασιλιά του. Μετά την αποποίηση του στέμματος από τον τελευταίο, οι Μεγάλες Δυνάμεις όρισαν νέο βασιλιά τον 17χρονο πρίγκιπα της Βαυαρίας Όθωνα. Το 1832 το Ελληνικό Βασίλειο αναγνωρίστηκε από την Οθωμανική Αυτοκρατορία (Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης) και τα σύνορά του ορίστηκαν στη γραμμή από τον Παγασητικό έως τον Αμβρακικό Κόλπο.