Η ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ
Παρουσία και δράση της Φιλικής Εταιρίας
Παρουσία και δράση της Φιλικής Εταιρίας
Η σύνδεση της Κρήτης με τη Φιλική Εταιρία εντοπίζεται σε δύο κυρίως επίπεδα. Ένας αξιόλογος αριθμός χριστιανών, κυρίως εμπόρων, μυήθηκαν εκτός Κρήτης. Στο ίδιο το νησί, η δράση της Εταιρίας επικεντρώθηκε στα αστικά κέντρα, όπου, από το φθινόπωρο του 1820, διαπιστώνεται η παρουσία Αποστόλων, όπως οι δάσκαλοι Καλλίνικος Βερροιαίος και Γεώργιος Βάου. Ωστόσο, ο αριθμός των μυημένων δεν υπερέβαινε τους 83 και αφορούσε γιατρούς, δασκάλους, εμπόρους, μέλη της εκκλησίας ακόμα και υπαλλήλους της οθωμανικής διοίκησης.
Αναφορές για αντίστοιχη δράση στην ύπαιθρο δεν εντοπίζονται, με μόνη εξαίρεση τα Σφακιά. Ειδικότερα, αναφέρεται η παρουσία στην περιοχή τον Μάρτιο του 1821, ενός τουλάχιστον Αποστόλου της Φιλικής Εταιρίας, του Νικολάου Βαρελτζόγλου ή Καραντζά. Δεν αποκλείεται, ωστόσο, να επρόκειτο για δύο διαφορετικά πρόσωπα, τους Ν. Καρατζά και Δημήτριο Μπογιατζόγλου.
Προετοιμάζοντας τη σύγκρουση
Προετοιμάζοντας τη σύγκρουση
Γνωρίζοντας το ενδεχόμενο της επερχόμενης σύγκρουσης, και οι δύο πλευρές προχώρησαν σε διάφορες μορφές προετοιμασίας. Οι οθωμανικές αρχές διέταξαν τη συλλογή όσων όπλων διέθεταν οι χριστιανοί, ενίσχυσαν την άμυνα των πόλεων και προσπάθησαν να συγκεντρώσουν προμήθειες. Αντίστοιχα, μετά από διαδοχικές συνελεύσεις, οι Σφακιανοί αποφάσισαν στα τέλη Μαρτίου την αγορά οπλισμού και εφοδίων και τη σύναψη συμμαχιών εντός και εκτός του νησιού. Κυρίως στράφηκαν στα νησιά του Αιγαίου, την Ύδρα και τις Σπέτσες, επιδιώκοντας παράλληλα τη σύσφιξη των δεσμών τους με τη Φιλική Εταιρία. Καθοριστική σημασία είχαν οι πληροφορίες για τα γεγονότα στην Πελοπόννησο και τις άλλες επαναστατημένες περιοχές, οι οποίες έφταναν συνήθως με καθυστέρηση. Περιμένοντας τις εξελίξεις και οι δύο πλευρές παρέμεναν σε επιφυλακή, γνωρίζοντας τα πλεονεκτήματα αλλά και τις αδυναμίες τους. Ωστόσο, οι αλλεπάλληλες βιαιότητες σε βάρος του χριστιανικού πληθυσμού, ειδικά μετά την ανακοίνωση της επίσημης καταδίκης της επανάστασης από τον Σουλτάνο στις 18 Μαΐου, κατέστησαν πλέον ανέφικτο το ενδεχόμενο οποιουδήποτε συμβιβασμού, αφήνοντας ουσιαστικά ως μόνη επιλογή την ένοπλη αναμέτρηση.