ΑΠΟΠΕΙΡΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΔΟΜΩΝ
Οι απόπειρες της πρώτης περιόδου (1821-1824)
Οι απόπειρες της πρώτης περιόδου (1821-1824)
Λίγο πριν από την έναρξη της επανάστασης, οι Σφακιανοί προχώρησαν στη δημιουργία της Καγκελαρίας Σφακίων. Παράλληλα, εξασφαλίστηκε ο διορισμός του Μιχαήλ Κομνηνού Αφεντούλη ή Αφεντούλιεφ, μέλους του κύκλου του Δημητρίου Υψηλάντη, ως αρχηγού της επανάστασης στην Κρήτη. Παρά την ενθουσιώδη υποδοχή του από τους Σφακιανούς, σύντομα ήρθε σε ρήξη μαζί τους. Την αντιπαράθεση αυτή επιχείρησε να διευθετήσει ο Πέτρος Σκυλίτζης-Ομηρίδης με το Προσωρινό πολίτευμα της νήσου Κρήτης που ψηφίστηκε στη Συνέλευση των Αρμένων τον Μάιο του 1822 και όριζε τον Αφεντούλιεφ ως Γενικό Έπαρχο και αρκετούς Σφακιανούς ως μέλη της Γενικής Καγκελαρίας. Η κρίση, ωστόσο, δεν αποσοβήθηκε και τον Νοέμβριο του ίδιου έτους ο Αφεντούλιεφ καθαιρέθηκε. Στη θέση του, μετά από αίτημα των επαναστατών, διορίστηκε ο Υδραίος Εμμανουήλ Τομπάζης, που προσπάθησε, μέσω της συνέλευσης στην Αρκούδαινα του Ρεθύμνου τον Ιούνιο του 1823, να θεσπίσει ένα νέο σύστημα, τον Οργανισμό της Ενιαυσίου Τοπικής Διοικήσεως της Νήσου Κρήτης. Όμως, η οριστική ήττα των επαναστατών τον Μάρτιο του 1824 ανέτρεψε και αυτή την προσπάθεια πολιτικής οργάνωσης.
Το Κρητικό Συμβούλιο (1827-1830)
Το Κρητικό Συμβούλιο (1827-1830)
Τον Αύγουστο του 1825, στο φρούριο της Γραμβούσας, που είχε πρόσφατα καταληφθεί από τους επαναστάτες, συστάθηκε η Προσωρινή Διοικητική Επιτροπή, με σκοπό την επανέναρξη του αγώνα στην Κρήτη. Κατά την αναζωπύρωση της επανάστασης, το φθινόπωρο του 1827, δημιουργήθηκε το Κρητικό Συμβούλιο, με βάση το σχέδιο που είχε συνταχθεί δύο χρόνια νωρίτερα στο Καστέλλι Κισσάμου. Η σύστασή του αποτελούσε ένα σημαντικό βήμα για την αυτοδιοίκηση και την προσπάθεια συνεργασίας όλων των επαναστατημένων περιοχών της Κρήτης, μέσω ενός συστήματος αναλογικής αντιπροσώπευσης. Το Συμβούλιο συνεργαζόταν με τον εκάστοτε Αντιπρόσωπο του Κυβερνήτη, αρχικά τον Friedrich Eduard von Rheineck, στη συνέχεια τον John (Johann) Hane και τέλος τον Νικόλαο Ρενιέρη, τον οποίο αναγνώρισε και ως πρόεδρό του. Κύρια αποστολή του ήταν η υποστήριξη του αγώνα και οι διαπραγματεύσεις με τους τοπικούς μουσουλμάνους. Μετά από την οριστική απόφαση εξαίρεσης της Κρήτης από το Ελληνικό κράτος, το Συμβούλιο ανέπτυξε εκτεταμένη διπλωματική δράση, υποβάλλοντας πλήθος επιστολών και αιτημάτων στις ευρωπαϊκές αυλές. Το Κρητικό Συμβούλιο διαλύθηκε οριστικά τον Δεκέμβριο του 1830.